Helder stappenplan voor een milieuaspectenregister opstellen conform ISO 14001. Bepaal je Milieuaspecten en Milieueffecten!
In een eerder artikel wordt een antwoord gegeven op de vraagwat ISO 14001 precies is. Zoals beloofd gaan we in dit artikel in op de praktische aanpak vanISO 14001en de impact op een MKB bedrijf. De basis van de ISO 14001 norm is de milieuaspectenanalyse en het bijbehorende milieuaspectenregister. Een milieuaspectenregister opstellen dat voldoet aan ISO 14001 vraagt best wat expertise. Er moet worden vastgesteld wat milieuaspecten zijn, welke milieuaspecten voorkomen in jouw organisatie, wat de milieueffecten hiervan zijn en hoe je daarmee omgaat. Het geheel van milieuaspecten, milieueffecten en beheersmaatregelen wordt het milieuaspectenregister genoemd. Hierbij maken wij ook een koppeling met relevante wet- en regelgeving en beschrijven we eventuele acties. Lees snel verder en ontdek een ISO 14001 stappenplan milieuaspectenregister opstellen!
Wat zijn milieuaspecten en milieueffecten?
Een milieuregister opstellen, kan pas nadat de milieuaspectenanalyse is uitgevoerd. Hierbij wordt geanalyseerd welke milieuaspecten in de organisatie voorkomen en welke effecten dit heeft. Hiermee is ook direct het verschil tussen de milieuaspecten en milieueffecten benoemd. In deISO 14001norm staat dat eenmilieuaspectonderdeel is van de activiteiten, producten of diensten van een organisatie, dat in wisselwerking staat of kan staan met het milieu.Eenmilieueffectis eengunstige of ongunstige verandering in het milieu, die helemaal of voor een deel het gevolg is van een milieuaspect van de organisatie.
Soorten milieuaspecten
Bij het vaststellen van milieuaspecten van jeorganisatie kun je analyseren welke aspecten onderdeel zijn van jeactiviteiten en producten of diensten. Jewerkt dan vanuit een milieuthema. Een andere optie is hetwerken vanuit processen. In het stappenplan milieuaspectenregister opstellen, zal ik je laten zien hoe jedit concreet kunt oppakken. Voorbeelden van milieuthema’s zijn:
- Lucht, geluid, afval, water, bodem, maar ook ruimte is een milieuthema.
Stappenplan ISO 14001 milieuaspectenregister opstellen
In kaart brengen van de wet- en regelgeving die van toepassing is.Hieronder benoem ik iedere stap voor het opstellen van een milieuaspecten register. Per stap zal ik dit vervolgens verder uitwerken. De stappen zijn:
- In kaart brengen van relevante wet- en regelgeving
- Identificeren van processen of werken vanuit een milieuthema.
- Identificeren van de milieuaspecten die jouw organisatie kan beheersen of beïnvloeden.
- Bepalen van de milieuaspecten die belangrijke milieueffecten hebben.
- Compliance check: geen belangrijke wet- en regelgeving vergeten? Alles geborgd in jeprocessen?
- Acties plannen om belangrijke milieuaspecten, compliance verplichtingen en risico’s en kansen op te pakken.
- De doeltreffendheid van deze acties evalueren.
Stap 1: In kaart brengen van de wet- en regelgeving die van toepassing is
Een milieuaspectenregister opstellen welke voldoet aanISO 14001:2015, begint altijd met het in kaart brengen van de wet- en regelgeving die van toepassing is op jeorganisatie. Een handige tool hiervoor isde Activiteitenbesluit Internetmodule. Na het invullen van deze vragenlijst heb je een mooi overzicht van de relevante milieu wet- en regelgeving. Vervolgens geefje aan (bijvoorbeeld in een excel document) hoe aan deze eisen wordt voldaan. Vergeet hierbij geen specifieke klanteisen!
Stap 2: Identificeren van processen of werken vanuit een milieuthema
In de volgende stap kiesje tussen het werken van uit processen of vanuit milieuthema’s. Bij het werken vanuit processen gaje inventariseren welke processen je hebt. Maar ook de ligging van gebouwen, inrichting en indirecte milieuaspecten komen aan bod. Bij het werken vanuit een milieuthema bepaalje per thema wat voor invloedje organisatie daar op heeft. Bij CertificeringsAdvies Nederlandpassen wij beide methodes toe.
Stap 3: Per proces identificeren van de milieuaspecten die de organisatie kan beheersen of beïnvloeden
Nadat je de processen in kaart hebt gebracht, omschrijf je voor elk proces (eventueel gekoppeld aan een thema) milieuaspecten. Denk hierbij aan de milieuaspecten zoals energie- en waterverbruik, gebruik van licht, gebruik van grond- en gevaarlijke stoffen, geluidshinder en fossiele brandstoffen.
Dit aspect koppel je vervolgens ook aan de activiteit die daarbij plaatsvindt. Een voorbeeld hiervan is wanneer je als activiteit ‘Gebruik van de heftruck’ hebt binnen je organisatie, je milieuaspect ‘Gebruik van gas’ is. Bij een activiteit als ‘Snijden en zagen van hout’ heb je bijvoorbeeld het milieuaspect ‘Energieverbruik’. Je omschrijft hierbij dus wat het aspect precies (de activiteit) is, welk effect(en) dit heeft op het milieu en wat je eraan doet om dit effect te beheersen. Wat ook een voorbeeld zou kunnen zijn is het ‘opslaan van afval’. Het ontstaan van afvalstoffen is iets dat jouw organisatie kan beheersen.
Stap 4: Bepalen van de milieuaspecten die belangrijke effecten hebben op het milieu
De vierde stap is gericht op het vaststellen van de belangrijkste milieuaspecten met de daarbij behorende milieueffecten. Die zijn belangrijk omdat zij een (groot) effect hebben op het milieu; óf omdat het mogelijk is om het effect te voorkomen. Daarnaast kan het ook nog zo zijn dat het aspect belangrijk is vanwege wet- en regelgeving. De organisatie bepaalt uiteindelijk of het milieuaspect significant is.
Wanneer je kijkt naar de voorbeelden die gegeven zijn als milieuaspect, zijn hier ook milieueffecten aan te koppelen.
De significantie van milieuaspecten kun je bepalen aan de hand van een aantal criteria. Zo kun je de eerdergenoemde activiteit ‘Snijden en zagen van hout’, met milieuaspect ‘Energieverbruik’ en milieueffect ‘CO2 emissies’ weerleggen aan die opgestelde criteria zodat je de significatie kunt bepalen. Echter, bij het ‘Snijden en zagen van hout’ kan het voorkomen dat er sprake is van meerdere effecten, zoals het milieueffect ‘Luchtvervuiling’ omdat er houtsnippers en stof vrijkomen in de lucht, ontstaan van afval vanwege het stof dat wordt opgevangen en moet worden afgevoerd. Deze kun je vervolgens allemaal weerleggen tegen die criteria. Om dit op te stellen kun je bijvoorbeeld gebruik maken van Excel en cijfers koppelen aan de criteria.
Zo kun je bepalen wat defrequentie/ omvang is van het milieuaspect. En waarnaar je daarna kunt bepalen wat dekansis dat dat milieueffect daadwerkelijk plaatsvindt. Ook kun je bepalen wat deernstis van het milieueffect, dus heeft het een geringe ernst en heeft het een herstelbare milieuschade óf heeft het misschien wel een onomkeerbaar effect en is er dus milieuschade ontstaan die niet herstelbaar is. Vervolgens kun je nog bepalen wat de invloed is op mogelijkebelanghebbendenen tenslotte kun je je als organisatie zijnde afvragen wat dit met hetimagodoet.
Nadat je een significantie hebt vastgesteld, zou je kunnen besluiten dat je uit een X significant beheersmaatregelen gaat bepalen en dat vanaf Y significant een actie nodig zal zijn om te plannen. Dit kun je al doen door bijvoorbeeld een lekbak te gebruiken bij het beheersen van milieueffect van bodemvervuiling. Een voorbeeld van een actieplan is de overstap naar elektrische auto’s of installeren van zonnepanelen.
Uit deze stap kan vervolgens geconcludeerd worden welke activiteiten mogelijk beter beheerst moeten worden zodat er een minder groot milieueffect ontstaat.
Stap 5: Compliance check
Check nu of alle geïnventariseerde relevante wet- en regelgeving (stap 1) geborgd meegenomen wordt inuw processen en geborgd is in het managementsysteem. Indien dit nog niet voldoende beschreven is, moet dit alsnog worden opgenomen in het milieuaspectenregister.
Stap 6: Acties plannen
Plan acties als uit de inventarisatie één van de volgende punten naar voren komt:
- Onvoldoende beheersing van de milieuaspecten.
- Er wordt nog onvoldoende voldaan aan de compliance verplichtingen.
- Er zijn nog risico’s en kansen die opgepakt moeten worden.
Koppel aan iedere actie een actiehouder en een termijn waarbinnen deze actie afgerond moet zijn. Het is aan te bevelen hier prioriteiten in te stellen. In het geval van afvalstoffen zou een mogelijke verbetermaatregel zijn om verkopers in elektrische auto’s te laten rijden.
Stap 7: Doeltreffendheid van de acties evalueren
De geplande acties moeten gemonitord en gemeten worden. Formuleer doelstellingen en beoordeel of deze zijn gehaald. Zo niet, bepaal wat de oorzaak is en zorg dat de doelstellingen alsnog worden gehaald. Het opstellen van een planning en toewijzen van actieverantwoordelijken, helpt hierbij.
We hebben gekozen om het ISO 14001 certificaattebehalen viaCertificeringsAdviesNederland. Onze keuze is opCertificeringsAdviesNederland gevallen vanwege de no-nonsense aanpak, korte lijnen en een goed advies! We hebben hierbij gekozen voor eenmultisite certificering voor alle 18 vestigingen.” – Lees de hele klantcase van onze klant Kyocera
Expertise nodig?
Een milieuregister opstellen conform ISO 14001 is iets wat een adviseur niet voor jekan doen. Althans; niet alleen. Andersom is vaak ook het geval. Organisaties die zelf een milieuregister opstellen, blijken achteraf een stuk expertise en ervaring te hebben gemist. CertificeringsAdvies Nederlandgelooft in samenwerking tussen je organisatie en de desbetreffende adviseur. Laatstgenoemde zal hierbij duidelijke toegevoegde waarde in de vorm van kennis moeten leveren. Jouw organisatie levert met name de informatie en voert, indien gewenst, het uitvoerende werk uit.
Wil je meer weten over ISO 14001? Of wil je aan de slag met de norm en/of een milieuaspectenregister? Neem dan gerustcontact met onsop. Onze adviseurs helpen je graag op weg!
